خالد بن ماد قلانسی

خالد بن ماد قلانسی
مشخصات فردی
نام کامل	خالد بن ماد قلانسی
لقب	قلانسی • بیاع القلانس
محل زندگی	کوفه
مشخصات دینی
از یاران	امام صادق(ع) و امام کاظم(ع)
مشایخ	ابوحمزه ثمالی • محمد بن خالد طیالسی
شاگردان	نضر بن شعیب • علی بن حکم • محمد بن سنان
آثار	کتابی از وی نقل شده است.

خالد بن مادّ قَلانِسی راوی، محدّث امامی و از اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع). خالد از امام صادق(ع) و نیز راویانی چون ابوحمزه ثمالی، جابر جعفی، محمد بن فضل و محمد بن خالد طیالسی روایت کرده است. نجاشی او را ثقه دانسته است. روایات منقول از وی در موضوعات فقهی مانند حج، وصیت و میراث، جنائز و مطالبی در باب فضائل اهل بیت(ع) است.

نسب و لقب

در سلسله سند بیشتر روایات، نام پدر وی ماد ذکر شده است. اما در برخی کتاب‌های رجالی، به‌شکل حماد، زیاد، باد و مازن آمده است. در برخی کتاب‌های رجالی، خالد به دلیل همین تعدد در نام پدرش، چند فرد متفاوت محسوب شده است.

لقب خالد، علاوه بر قلانسی، به صورت بیاع القلانس هم آمده است که از شغل وی، کلاه دوزی یا کلاه فروشی، حکایت دارد.

وثاقت

خالد از موالی کوفه بود. نام وی در کتاب‌های رجالی در شمار اصحاب امام صادق و امام کاظم علیهماالسلام یاد شده است. نجاشی او را ثقه دانسته است.

روایات و مشایخ

خالد از امام صادق(ع) و نیز راویانی چون ابوحمزه ثمالی، جابر جعفی، محمد بن فضل و محمد بن خالد طیالسی روایت کرده است. روایات منقول از وی در برخی از موضوعات فقهی مانند حج، وصیت و میراث، جنائز و مطالبی در باب فضائل اهل بیت علیهم السلام است.

راویان

علی بن حَکم، علی بن عبداللّه بجلی، علی بن معمر، ظریف بن ناصح و محمد بن سنان از او روایت کرده‌اند، اما راوی اصلی وی نضر بن شعیب است که بیشتر احادیث منقول از خالد را روایت کرده است.

ابن بابویه نیز در مشیخه کتاب مَن لا یحضُرُه الفقیه یادآور شده که هر روایتی که از خالد نقل کرده از طریق نضر بن شعیب بوده است.

آثار

خالد کتابی داشته است که نضر بن شعیب و ابوهریره عبداللّه بن سلام آن را روایت کرده‌اند. نجاشی در ارزیابی این کتاب عبارتی به کار برده که از تردید در برخی مطالب آن حکایت دارد.

پانویس

↑ برای نمونه نک: بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹، ۴۱۴، ۴۳۶؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶، ج۲، ص۶۱۲.
↑ ابن داوود حلّی، الرجال، ص۸۷.
↑ برقی، الرجال، ص۳۱؛ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۰۱.
↑ علامه حلّی، ص۱۳۷۱۳۸.
↑ طوسی، رجال، ص۱۹۷.
↑ نک: تفرشی، نقدالرجال، ج۲، ص۱۸۲، ۱۸۴، ۱۸۸؛ مجلسی، الوجیزة فی الرجال، ج۱۴، ص۳۶۱
↑ نک: طوسی، رجال الطوسی، ص۱۹۷، ۲۰۱؛ ابن داوود حلی، الرجال، ص۸۷؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج ۲۵، ص۱۰۵، ۱۷۷۱۷۸
↑ نک: صدر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، ج ۳،ص۳۰۸، که چنین اشتباهی درباره خالد باعث ابهام در توثیق خالد شده است.
↑ نک: ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج۲، ص۳۶۳؛ اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۲۸۹.
↑ برقی، الرجال، ص۸۷؛ نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹؛ طوسی، رجال الطوسی، ص۱۹۷.
↑ رجال النجاشی، ص۱۴۹ رجال الطوسی، ص۲۰۱؛ قس: طوسی، تهذیب الاحکام، ج۳، ص۳۲۹، که روایتی از خالد به نقل از امام باقر(ع) آورده است.
↑ رجال النجاشی، ص۱۴۹.
↑ نک: خلاصة الاقوال، ص۱۳۷۱۳۸؛ الوجیزة فی الرجال، ص۷۳
↑ نک: برقی، المحاسن، ج۱، ص۶۸، ۷۰۷۱؛ کلینی، الکافی، ج۲، ص۶۵۰، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن قولویه، ص۷۳، ۷۸؛ ابن بابویه، ص۷۳، ۷۸؛ الامالی، ص۹۱، ۳۷۰؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۵، ص۴۶۸، ج۶، ص۳۱، ۳۳، ج ۷، ص۵۸.
↑ نک: بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰؛ الکافی، ج۲، ص۶۱۲.
↑ صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۳۰۹؛ ابن بابویه، الخصال، ج۲، ص۶۵۰.
↑ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۷.
↑ مفید، الاختصاص، ص۲۷۴.
↑ نک: الکافی، ج ۲، ص۶۱۲؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸، ج۲، ص۳۶۳؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۵، ص۴۶۸
↑ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۴،ص۲۱۳
↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۳، ص۲۰۰، ۳۲۹.
↑ نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶۴۱۷؛ ابن بابویه، الامالی، ص۳۷۰.
↑ برای فهرستی از روایاتی که وی نقل کرده است. نک: خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۷،ص۲۲، ۴۴.
↑ نک: کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۷، ج۲، ص۶۵۰، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن بابویه، الامالی، ص۹۱، ۳۷۰؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۵، ص۴۶۸، ج ۶، ص۳۱، ۳۳، ج ۷، ص۵۸؛ مفید، الاختصاص، ص۲۷۴.
↑ برای نمونه نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹؛ الامالی، ص۳۴۱، ۳۷۰؛ قس طوسی، تهذیب الاحکام، ج۳، ص:۳۲۹ نضر بن سوید
↑ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.
↑ نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹؛ طوسی، الفهرست، ص۱۲۲.
↑ نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹.

↑ با توجه به اینکه یکی از راویان کتاب او نضر بن شعیب بوده، احتمالا بتوان از طریق بررسی اسناد احادیث، محتوای این کتاب را بازیابی کرد.نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۴۳۶.

منابع

ابن بابویه، الامالی، قم، ۱۴۱۷ق.
ابن بابویه، الخصال، چاپ علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۲ش.
ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، چاپ علی اکبر غفاری، قم، ۱۴۰۴ق.
ابن داوود حلّی، الرجال، چاپ محمدصادق آل بحر العلوم، نجف، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م، چاپ افست قم، بی‌تا.
ابن قولویه، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۷.
مفید، محمدبن محمد، الاختصاص، چاپ علی اکبر غفاری، بیروت، مؤسسةالاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م.
اردبیلی، محمدبن علی، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد، قم، مکتبة المحمدی، بی‌تا.
برقی، احمد بن محمد، الرجال، در ابن داوود حلّی، کتاب الرجال، تهران، ۱۳۸۳ش.
برقی، احمدبن محمد، کتاب المحاسن، چاپ جلالالدین محدث ارموی، تهران، ۱۳۳۰ش.
مصطفی بن حسین تفرشی، نقدالرجال، قم، ۱۴۱۸ق.
خویی، ابوالقاسم، معجم رجال‌الحدیث، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳، چاپ افست قم [بی‌تا.].
صدر، محمدباقر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، نجف، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م.
صفار قمی، محمدبن حسن، بصائرالدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم، ۱۴۰۴ق.
طوسی، محمدبن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران، ۱۳۹۰ق.
طوسی، محمدبن حسن، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۵ق.
طوسی، محمدبن حسن طوسی، الفهرست، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۷ق.
علامه حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۷ق.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، مصحح: غفاری علی اکبر و آخوندی، محمد، دارالکتب الإسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ق.
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ محیی الدین مامقانی، قم، ۱۴۲۳ق.
مجلسی، محمدباقر، الوجیزة فی الرجال، چاپ محمدکاظم رحمان ستایش، تهران، ۱۳۷۸ش.
نجاشی، احمدبن علی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق.

پیوند به بیرون

منبع مقاله:

[1] برای نمونه نک: بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹، ۴۱۴، ۴۳۶؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶، ج۲، ص۶۱۲.

[2] ابن داوود حلّی، الرجال، ص۸۷.

[3] برقی، الرجال، ص۳۱؛ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۰۱.

[4] علامه حلّی، ص۱۳۷۱۳۸.

[5] طوسی، رجال، ص۱۹۷.

[6] نک: تفرشی، نقدالرجال، ج۲، ص۱۸۲، ۱۸۴، ۱۸۸؛ مجلسی، الوجیزة فی الرجال، ج۱۴، ص۳۶۱

[7] نک: طوسی، رجال الطوسی، ص۱۹۷، ۲۰۱؛ ابن داوود حلی، الرجال، ص۸۷؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج ۲۵، ص۱۰۵، ۱۷۷۱۷۸

[8] نک: صدر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، ج ۳،ص۳۰۸، که چنین اشتباهی درباره خالد باعث ابهام در توثیق خالد شده است.

[9] نک: ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج۲، ص۳۶۳؛ اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۲۸۹.

[10] برقی، الرجال، ص۸۷؛ نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹؛ طوسی، رجال الطوسی، ص۱۹۷.

[11] رجال النجاشی، ص۱۴۹ رجال الطوسی، ص۲۰۱؛ قس: طوسی، تهذیب الاحکام، ج۳، ص۳۲۹، که روایتی از خالد به نقل از امام باقر(ع) آورده است.

[12] رجال النجاشی، ص۱۴۹.

[13] نک: خلاصة الاقوال، ص۱۳۷۱۳۸؛ الوجیزة فی الرجال، ص۷۳

[14] نک: برقی، المحاسن، ج۱، ص۶۸، ۷۰۷۱؛ کلینی، الکافی، ج۲، ص۶۵۰، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن قولویه، ص۷۳، ۷۸؛ ابن بابویه، ص۷۳، ۷۸؛ الامالی، ص۹۱، ۳۷۰؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۵، ص۴۶۸، ج۶، ص۳۱، ۳۳، ج ۷، ص۵۸.

[15] نک: بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰؛ الکافی، ج۲، ص۶۱۲.

[16] صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۳۰۹؛ ابن بابویه، الخصال، ج۲، ص۶۵۰.

[17] کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۷.

[18] مفید، الاختصاص، ص۲۷۴.

[19] نک: الکافی، ج ۲، ص۶۱۲؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸، ج۲، ص۳۶۳؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۵، ص۴۶۸

[20] ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۴،ص۲۱۳

[21] طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۳، ص۲۰۰، ۳۲۹.

[22] نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶۴۱۷؛ ابن بابویه، الامالی، ص۳۷۰.

[23] برای فهرستی از روایاتی که وی نقل کرده است. نک: خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۷،ص۲۲، ۴۴.

[24] نک: کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۱۶-۴۱۷، ج۲، ص۶۵۰، ج۴، ص۲۵۲؛ ابن بابویه، الامالی، ص۹۱، ۳۷۰؛ ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج ۱، ص۲۲۸؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۵، ص۴۶۸، ج ۶، ص۳۱، ۳۳، ج ۷، ص۵۸؛ مفید، الاختصاص، ص۲۷۴.

[25] برای نمونه نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۱۶۰، ۱۹۵، ۳۰۹؛ الامالی، ص۳۴۱، ۳۷۰؛ قس طوسی، تهذیب الاحکام، ج۳، ص:۳۲۹ نضر بن سوید

[26] ابن بابویه، مَن لایحضرُه الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.

[27] نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹؛ طوسی، الفهرست، ص۱۲۲.

[28] نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۹.

[29] با توجه به اینکه یکی از راویان کتاب او نضر بن شعیب بوده، احتمالا بتوان از طریق بررسی اسناد احادیث، محتوای این کتاب را بازیابی کرد.نک: صفار قمی، بصائرالدرجات، ص۱۰۴، ۴۳۶.